به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ شهر کیف قلب فرهنگی روسیه و خاستگاه شکل گیری روسیه بزرگ، شهری که بر خلاف بیان پوتین پیش از ایجاد مسکو وجود داشت و شاید بتوان گفت که قلب فرهنگی روسیه بزرگ است و برای همین به روسیه کوچک معروف است، و امروز بنظر روسیه با سخت ترین روش ممکن به دنبال پیوند قلب به بدن است...
صبح پنجشنبه بود که ترس کارشناسان و مردم اوکراین به واقعیت بدل شد و ارتش روسیه "عملیات ویژه" نظامی خود علیه اوکراین را شروع کرد، موضوعی که سالها درباره آن بحث بود و در چند ماه اخیر به اوج خود رسید و سرانجام با فرمان ویژه رئیس جمهور پوتین عملیاتی شد.
شناسایی انگیزه های روسیه از حمله به اوکراین را میتوان در ابعاد مختلف امنیتی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جست و جوکرد و مورد بحث قرار داد. شاید مهمترین مسئله برای روسیه همانطور که بارها بر آن تاکید داشته است جغرافیا و امنیت باشد به این معنا که غرب به دنبال روس هراسی سعی در گسترش ناتو به فضای حیاتی روسیه داشت و به دنبال حصر کامل روسیه در داخل مرزهایش بود و بنظر غرب این احساس را داشت که روسیه نمیتواند واکنش درخور نشان دهد، این موضوع بارها توسط روسیه مطرح شد و با واکنش جدی از سوی طرفهای غربی مواجه نشد و سرانجام منجر به تصمیم سخت و شاید به قول آقای پوتین غیر قابل اجتناب روسیه شد که برای حراست از مرزهایش باید اقدام پیش دستانه انجام دهد اما نکته ی مهم این است که طرف غربی به خوبی از این موضوع مطلع بود، یعنی بنظر روسیه با چراغ سبز آمریکا دست به این اقدام زد بخصوص موضع رسمی ایالات متحده مبنی بر اینکه در اوکراین نخواهد جنگید یا سخنان دبیر کل ناتو که ما متعهد به دفاع از مرزهایمان هستیم.
بنابراین این مواضع پیام روشنی برای روسیه بود که بنظر رئیس جمهور پوتین میتواند به سادگی به اوکراین حمله کند و تلفات چندانی را متحمل نشود، اما در واقعیت این چنین نشد و روسیه با مقاومتی بیش از انتظارش مواجه شد و این میتواند منجر به فرسایشی شدن جنگ شود که یعنی هزینه های سنگین مادی و معنوی برای روسیه و البته اوکراین.
برخی از کارشناسان معتقدند این جنگ طعمه غرب برای روسیه بوده است و روسیه اینبار دچار یک اشتباه محاسباتی و راهبردی شده است، غربی ها با فشار رسانه ای گسترده وتلاش برای ترغیب پوتین به انجام این حمله و تحریک روسیه با ارسال مهمات و تجهیزات فراوان به اوکراین زمینه های حمله روسیه را مهیا کردند چرا که غرب در برابر روسیه جنگ گریز است و با سپر قرار دادن اوکراین سعی در تضعیف روسیه و به انزوا کشاندن این کشور را دارد که بنظر تا حد زیادی موفق بوده است و با تحریم های گسترده اقتصادی و سیاسی روسیه را تحت فشار گذاشته است و این میتواند سرعت رشد و توسعه روسیه را تا حد زیادی کاهش دهد، و این مطلوب غرب است که روسیه ضعیفی را در مرزهایش داشته باشد که دیگر هراسی از آن نباشد. هم چنین باید به نقش چین در این بحران توجه کرد که برنده دیگر این تنش ها است، چین بعد از جنگ اوکراین با روسیه ای ضعیف تر از قبل همسایه است و با توجه به وضع تحریم های گسترده علیه روسیه میتواند بیش از پیش از منافع دور زدن تحریم های روسیه بهره مند شود و همینطور چین دیگر یک رقیب استراتژیک حداقل برای سالهای پیش رو نخواهد داشت و این میتواند یک پیروزی بزرگ برای این کشور نیز باشد.
آیا روسیه اشتباه کرد؟
تهاجم نظامی روسیه به اوکراین موجب شکل گیری یک جبهه ضد روس در اروپا و اوکراین و بویژه در مناطق غربی اوکراین شده است و این یعنی روسیه دیگر نمیتواند براساس پیوندهای فرهنگی بر اوکراین حکومت کند و باید با زور و قدرت تفنگ تسلط خود را حفظ کند که این خود نیز منجر به افزایش تنفر از روسیه خواهد شد و عواقب آن برای روسیه ماندگار خواهد بود. فرسایشی شدن جنگ که منجر به افزایش تلفات و شاید اتحاد اروپا علیه روسیه شود بطوریکه هلند نیز بیان داشته است که به اوکراین موشک های ضد زره خواهد فرستاد، و این ممکن است هزینه های پیش بینی شده روسیه از حمله نظامی را افزایش دهد چرا که این جنگ، جنگ علیه اروپا است و کشورهای اروپایی به خوبی میدانند که احتمال افزایش تهاجم روسیه وجود دارد. این اقدام همینطور روابط یورو_ آتلانتیک را تقویت کرده است و نقش آمریکا را در حفاظت از متحدانش بیشتر نمایان ساخته است.
اما با همه این تفاسیر اوکراین منطقه مهم ژئو استراتژیک برای روسیه است. از ماریوپول تا کیف مناطقی هستند که از نظر راهبردی برای روسیه اهمیت دارند در کنار این موضوع هجمه سنگین علیه روس تبارها و عدم رعایت قرارداد مینسک توسط اوکراین و تلاش های ضمنی برای بازپس گیری کریمه و همچنین تلاش برای پیوستن به ناتو و پیمان امنیتی اروپا، روسیه و آقای پوتین را مجاب به این حمله کرد. مبنای این حمله را میتوان در منطق واقع گرایی و معمای امنیت جست و جو کرد جایی که روسیه بر اساس آن به این نتیجه رسیده است و میداند اگر دست پیش را نگیرد شاید دیگر روسیه ایی به معنای امروز نباشد و بنابراین اقتصاد و تحریم های غرب بی معنی خواهند بود پس روسیه به اوکراین حمله میکند و بعد از خلع سلاح آن با طرف غربی در میز مذاکره به گفتگو میپردازد و با چانه زنی سعی در کاهش هزینه های به وجود آمده و رفع مشکلات دارد.
سناریو نهایی: تبعات ژئوپلتیک نبرد روسیه و اوکراین را میتوان به صورت اجمالی در 4 نکته خلاصه کرد؛ اول شکست اوکراین و پیروزی روسیه و انضمام آن به خاک روسیه از طریق همه پرسی، شکست اوکراین و شکل گیری یک حکومت دست نشانده روسیه در این کشور، تسلیم شدن اوکراین و پذیرش بی طرفی و خلع سلاح شدن و اوکراینیزیشن(مانند فنلاند)، گسترش کشور گشایی روسیه با تکیه بر افکار عمومی همسو و نتایج پیروزی احتمالی در اوکراین ورود ناتو به جنگ و تغییر ساختار امنیتی اروپای پس از جنگ دوم جهانی در نهایت تعریف یک نظام امنیتی جدید پسا جنگ سرد با حضور پررنگتر روسیه، همه اینها موارد و احتمالاتی است که ممکن است در آینده رخ دهد و باید دید این رخداد که همچنان پویا و در جریان است در کجا و به نفع چه کسی به پایان میرسد...
گزارش از امین گودرزوند - پژوهشگر اوراسیا
